رويکرد ترکيبی در پژوهش

چندی پيش يکی از دوستانم مقاله‌ای را با عنوان "پژوهش ترکيبی: رويکردی نوين در پژوهش‌های تربيتی" جهت مطالعه برايم ارسال کرد. اين مقاله حاصل مطالعات او در زمينه اين رويکرد جديد بود که می خواست در يکی از مجله‌های علمی-پژوهشی کشور به چاپ برساند. من مقاله را خواندم و از آن نکات بسيار جالبی دستگيرم شد. اما با برخی مفاهيم به کار برده شده در مقاله مشکل داشتم. آن‌ها بد ترجمه شده بود و دقيقاً مشخص نبود منظور مولف از بيان آن‌ها چيست. تا اين‌که در روز اول همايش انجمن مطالعات برنامه درسی با سخنرانی استاد دکتر کيامنش، به خوبی اين مفاهيم برای من روشن شد. در زير بحث کوتاهی را در زمينه پژوهش ترکيبی ارايه می‌کنم که اميدوارم

مورد توجه دوستان قرار گيرد

ادامه

با من همراه شويد

دوست دارم که از امشب با من همراه شويد. قصد دارم گزارش برخی سخنرانی های همايش هفتم انجمن را که خودم در آن ها حضور داشتم برای شما بنويسم. ابتدا به بحث از پژوهش ترکيبی خواهم پرداخت که توسط استاد دکتر کيامنش ارايه شد. سپس در فرصت بعدی می خواهم به بحث در مورد عمومی گرايي و تخصص گرايي در برنامه درسی بپردازم. اين بحث توسط استاد دکتر محمود مهرمحمدی ارايه گرديد و سپس در يک ميزگرد تخصصی توسط هفت کارشناس برجسته در حوزه های مختلف مورد تحليل قرار گرفت.علاوه بر اين دو سخنرانی، کارگاهی نيز در زمينه مقاله نويسی در روز پنج شنبه ارايه شد. در اين کارگاه دکتر سنگری، دکتر عطاران و سرکار خانم دکتر گويا به سخنرانی پرداختند که به برخی نکات مطرح شده در اين کارگاه هم اشاره می کنم. هر شب

يکی از اين مباحث را می توانيد روی وبلاگ مشاهده کنيد

همايش هفتم و اجرای من

روز دوشنبه بود. برای ملاقات با دکتر افشار مهاجر استاد دانشگاه هنر و دکتر عطاران به تهران آمده بودم. ساعت 9 صبح ابتدا در دانشگاه هنر به بحث با دکتر افشار مهاجر در مورد مسايل مربوط به طراحی گرافيک کتاب درسی نشستيم. پس از پايان بحث، به سرعت خودم را به دانشگاه تربيت معلم و دفتر دکتر عطاران رساندم. می خواستم با ايشان در مورد پايان نامه مشورت کنم و مثل هميشه از راهنمايي‌های خوبشان استفاده نمايم. ولی در اين ديدار، آن قدر تلفن همراه دکتر زنگ زد که دلم می خواست آن را بگيرم و خودم خاموش کنم. اين تلفن‌های مکرر مربوط به مسايل همايش هفتم انجمن مطالعات برنامه درسی بود. همايش قرار بود روز چهارشنبه و پنج شنبه در دانشگاه ما برگزار شود. يکی از تلفن‌ها که نگرانی دکتر را در پی داشت مربوط به آمدن دو مهمان مالزيايي اين همايش به فرودگاه امام خمينی بود. آن‌ها در فروردگاه سرگردان شده بودند و هيچ کس برای استقبال از آن‌ها نرفته بود. استاد با نگرانی و در عين حال خنده می‌گفتند بد نيست اين‌ها همايش به سبک ايرانی را هم تجربه کنند. بحث ما در مورد پايان نامه به جايي نرسيد و من پس از آن، راهی کرج شدم تا ديداری با دوستان تازه کنم. روز سه شنبه به تهران بازگشتم و با دکتر علی عسگری دبير علمی همايش ديدار کردم. قرار شده بود من در اين همايش نقش مجری را هم داشته باشم، برای همين دقيقاً برنامه‌ها را با ايشان مرور کردم تا مشکلی در اجرای مراسم افتتاحيه پيش نياييد. يکی از نکات جالبی که در اين حين اتفاق افتاد برکناری مهندس نويد بود. ايشان اولين سخنران همايش بودند و با برکناريشان، برنامه ما به کلی به هم ريخت. بالاخره برنامه جديدی تنظيم شد و من بعد از ظهر تا اواخر شب به اجرای اين مراسم فکر می‌کردم، باور کنيد کار راحتی نبود. هرچند من تجربه سخنرانی در همايش‌های مختلف را داشته‌ام ولی هيچ‌گاه مجری نبودم. صبح پنج شنبه خود را به سرعت به مکان همايش رساندم و برنامه با 7 دقيقه تأخير آغاز کردم. ابتدا شعری در ستايش پروردگار يکتا خواندم و سپس شروع به خوش آمد گويي به مهمانان نمودم. پس از صحبت‌های من، اولين سخنران رئيس دانشگاه جناب آقای دکتر طاهری زاده بودند. ايشان ضمن تأکيد براهميت اين همايش از همه زحمت کشان در عرصه تعليم و تربيت تشکر کرده و ياد استاد علي محمد کاردان را گرامی داشتند. پس از اين چند سخنرانی ديگر به ترتيب از دبير علمی همايش، استاد دکترعليرضا کيامنش و استاد دکتر محمود مهرمحمدی داشتيم که مشروح آن‌ها را بعداً می‌نويسم. در مراسم افتتاحيه برنامه ای هم جهت گرامی داشت ياد استاد علي محمد کاردان در نظر گرفته شده بود. در اين مراسم ابتدا من خلاصه‌ای از بيوگرافی ايشان را خواندم و سپس استاد دکتر شريعتمداری به سخنرانی در رابطه با ايشان پرداختند. من در خواندن بيوگرافی يک اشتباه هم داشتم که خيلی بد بود. دکتر علی عسگری، عطاران و مهرمحمدی همه آن را به من گوشزد کردند. باور کنيد انسان وقتی دارد به سرعت از روی متنی می خواند زياد به محتوا فکر نمی‌کند. به هر حال برنامه افتتاحيه سرانجام با 10 دقيقه تأخير به پايان رسيد و همه خود را برای شرکت در سخنرانی ها آماده کردند

عکس هايي از همايش اهواز

چندتا عکس که از سالن همايش و هم چنين دانشگاه شهيد چمران گرفته ام. برای ديدن هر عکس بر روی پيوند ارايه شده کليک کنيد

تصوير1

تصوير2

تصوير3

تصوير4

تصوير5

گزارش همايش اهواز

از اين‌که گزارش اين همايش را کمی دير می نويسم از همه عذر خواهی می کنم. وقتی پس از کيلومترها و ساعت‌ها قطار ما وارد اهواز شد، احساس کردم پای به سرزمين جديدی گذاشته ام. در راه همه جا سبز سبز بود و ديوار خانه‌ها آن قدر کوتاه، که انسان آزادی را با همه وجود احساس می کرد. ساعت 9 صبح بود که قطار ما به اهواز رسيد، به سرعت از قطار پياده شدم و به سمت مکان همايش حرکت کردم. در راه يکی از مردم خون گرم اهواز مرا همراهی می کرد. مردی جوان که در معدنی در ارمنستان مشغول کار بود. ابتدا او لطف کرد و مرا اشتباهی به دانشگاه آزاد برد. بنده خدا فکر می‌کرد منظور از پرديس دانشگاه همان دانشگاه آزاد است. وقتی به آن‌جا رسيديم. من با تعجب از او پرسيدم مگر دانشگاه شهيد چمران اينجاست. او که تازه متوجه اشتباه خود شده بود از من بسيار عذرخواهی کرد و مجدداً مرا با يک ماشين راهی دانشگاه شهيد چمران نمود. وقتی به دانشگاه رسيدم ساعت نزديک 10 صبح بود. به سرعت به همراه دوستم امير مثنوی به سالن رفتيم و شاهد مراسم افتتاحيه همايش بوديم. پس از مراسم افتتاحيه، نماز و نهار، ارايه مقاله ها در دو سالن آغاز شد. برنامه مراسم بسيار منظم بود ولی گاه به دليل کم لطفی برخی دوستان و عدم حضور در همايش به اجبار برنامه سخنرانی‌ها دچار اشکال می‌شد. در کل، همايش بسيار خودمانی بود و فاصله زيادی با همايش‌های رسمی آن‌چنانی داشت. مقاله‌هايي که در اين همايش ارايه شد، برخلاف انتظار من ضعيف بود. شايد اگر اين مقاله ها 5 سال پيش در همايشی مشابه ارايه می‌شد کسی خرده نمی گرفت. ولی در کشور ما که يادگيری الکترونيکی طی چند سال گذشته پيشرفت زيادی کرده است ارايه مقاله‌هايي در زمينه فوايد و يا ضرورت يادگيری الکترونيکی به نظر خسته کننده و غير مفيد می‌رسيد. دکتر سراجی می‌گفت: بزرگواری از دانشگاه مشهد، جهت دريافت مطالب مفيد و راهبردی در زمينه دانشگاه مجازی به اهواز آماده بود. او از اين که در اين همايش شرکت کرده بود احساس خوبی نداشت، چون هيچ چيز دستش را نگرفته بود. من فکر می کنم دو مسأله باعث چنين موردی شده بود: اولاً اين که اهداف همايش خوب تعيين نشده و منطبق با نيازهای امروز يادگيری الکترونيکی ايران نبود، ثانياً داوری مقاله ها با جهت گيری خاصی صورت گرفته، و سعی شده بود تمامی مقاله‌هايي که برای ارايه انتخاب می‌شود از اعضای هيأت علمی دانشگاه‌ها باشد. من خود شاهد مقاله‌های بسيار خوبی بودم که به وسيله دانشجويان و در قالب پوستر ارايه شده بود. به هر حال نمی خواهم زحمات دوستان را زير سئوال ببرم، فقط قصد دارم نکاتی را جهت بهتر برگزار شدن همايش‌های بعدی گوشزد کنم. نکته ديگری هم که به نظرم قابل ذکر است مکان نصب پوسترها بود. بايد تلاش شود در همايش‌ها، پوستر‌ها در جايي مناسب نصب شود تا افراد بتوانند به خوبی از آن‌ها بازديد کرده و با نظر مولفان آشنا شوند. در اين همايش گاهی سخنران‌ها نيز کارهای جالبی را انجام می‌دادند که به نظرم ذکر آن‌ها خالی از لطف نيست. يکی از سخنران‌ها وقتی جهت ارايه مقاله خود پشت تريبون قرار گرفت، با تعجب متوجه شد که پاورپوينت او به هم ريخته است. او حدود نيم ساعت داشت به پاورپوينت ور می رفت و آخر هم بدون آن که هيچ چيز بگويد پايين آمد. انگار که همه چيز در همان پاورپوينت نهفته بود. اين رويکرد اشتباه در همايش های ما وجود دارد، که سخنران‌ها می‌خواهند با خواندن مطالب از روی صفحه خيال خود را راحت کنند. نکته جالب ديگر سخنرانی يکی از دوستان بود، که به مناسب سال نوآوری و شکوفايي اقدام به ارايه مقاله خود به صورتی جديد نمود. او ابتدا همه اسلايدها را نشان داد و بعد تازه شروع به حرف زدن کرد. اين نوآوری ايشان آن‌قدر جالب بود که ما بعداً کلی خنديديم. البته در مکان همايش هم زير لب دوستان چيزهايي می گفتند که ذکر آن‌ها اين‌جا جالب نيست. در پايان، همايش فناوری آموزشی در عصر اطلاعات و ارتباطات با يک بيانيه نهايی به خاتمه پذيرفت. باز گوشزد می کنم که ضعف مقاله‌ها دليل بر رد زحمات دوستان بزرگوار ما در اهواز نيست. برای همه آن دوستان آرزوی توفيق و

سلامتی می کنم

دسترسی به مقاله های همايش ها

يکی از دوستان از من خواسته بود بگويم، او چگونه می تواند به مقاله های تمام متن برخی از همايش های معتبر در زمينه فناوری های آموزشی دسترسی پيدا کند. به اين دوست و همه کسانی که علاقه مند هستند به مقاله ها دسترسی پيدا کنند، پيشنهاد می کنم سری به آدرس زير بزنند. من که خير

ديدم حالا شما را نمی دانم

http://portal.acm.org/portal.cfm

يادگيری الکترونيکی: همين حالا

ديگه وقت اون رسيده که کمی در مورد همايش فناوری آموزشی در عصر اطلاعات و ارتباطات صحبت کنيم. اين را می گويم چون فردا می خواهم به سمت اون جا حرکت کنم. اين همايش علی رغم بسياری از نقاط قوت مثل ساير همايش ها تاکنون نقاط ضعفی هم داشته است. شايد اولين نقطه ضعف اين همايش تفاوت بين نام همايش و اهداف آن باشد. آيا تنها فناوری آموزشی در عصر اطلاعات، يادگيری الکترونيکی است. بهتر نبود نام همايش را به جای نام فناوری های آموزشی، يادگيری الکترونيکی می گذاشتند. دومين مسأله که فکر من را به خود مشغول کرده، نتيجه داوری های اين همايش است. اين را به خاطر خودم نمی گويم. بيشتر به خاطر بسيار از دوستانم می گم که خود شاهد بودم با چه حرارتی مقاله هايشان را آماده و برای اين همايش ارسال کردند. جالب اين که حتی يکی از مقاله های خود من که با استاد دکتر سيد علی سيادت بود به خاطر نام ايشان مورد داوری قرار گرفت و مقاله ديگر که نام امير مثنوی روی آن بود چند روز بعد از ارسال نتيجه داوری اش اعلام شد. نمی دانم، فکر کنم داورهای بخش دانشجويي همايش بسيار پرکار بودند و نتيجه سه بار داوری تنها پس از چند هفته اعلام شد. بدون آن که به نوع قضاوت ها اشاره ای شود. اين را می گويم که به دوستان بگويم بهتر است به جای فکر کردن به نام و آوازه افراد به توانايي های آنان توجه کنند. اگر يادتان نرفته باشد در هشت سال دفاع مقدس اين جوانان بودند که خاک اين وطن را حفظ کردند و حالا در عرصه علم و دانش نيز مسلماً بچه های خوب اين مرز و بوم هستند که هر روز افتخار می آفرينند و کشور را در همه عرصه ها به اين پيشرفت ها رسانده اند. با همه اين حرف ها باز دست همه مسئولين اين همايش را می بوسم و به همه آن ها خسته نباشيد می گويم. چون کاری که آن ها کردند نقشی تعيين کننده در آينده خواهد داشت. گردهم جمع شدن کارشناسان يک رشته، نتيجه ای جز بالندگی آن و همچنين آغاز حرکتی پايدار برای فردايي بهتر به دنبال ندارد.

به اميد خدا در اهواز همه دوستان را خواهم ديد

يادگيری سيار در کره جنوبی

شون (2006) در مطالعه ای به بررسی پروژه يادگيری سيار در کره جنوبی پرداخت. او در بررسی های اوليه خود بيان داشت که امروز کشورهای فرانسه، کره جنوبی و آلمان تمايل زيادی به توسعه سيستم های يادگيری سيار دارند. پروژه يادگيری سيار کره جنوبی در دو سطح آموزش رسمی و غير رسمی، تحت پشتيبانی کميته اس. سی. 36 کره جنوبی در اپريل 2006 تکميل شد. مديريت اين پروژه را کميته ای 10 نفری شامل 5 دانشمند، 2 پژوهشگر و 3 عضو صنعتی تشکيل می دادند. اهداف اصلی اين پروژه: تحليل روند توسعه فناوری يادگيری سيار، تحليل نيازهای موجود در زمينه استانداردسازی فناوری اطلاعات و ارتباطات برای يادگيری سيار و در نهايت فراهم سازی استاندارهای لازم بود. شون از جمله چالش های موجود در سر راه يادگيری سيار در کره جنوبی را شامل محدوديت های سخت افزاری و نرم افزاری، تغيير پهنای باند هنگام اتصال و قطع مکرر و پيش بينی نشده اتصال به شبکه می دانست. کره جنوبی برای توسعه يادگيری سيار برای کودکان، پروژه يو-لرنينگ را از سال 2004 تحت سرپرستی موهرد و با همکاری شرکت های کريس، کی. ای، ام. اس کره جنوبی و اينتل کره آغاز نمود. برای اجرای اين پروژه 9 مدرسه به صورت آزمايشی انتخاب شدند. دانش آموزان اين مدارس از فناوری رايانه های قابل حمل و پی.دی.ای جهت دريافت مواد درسی و ارتباط با همکلاسی ها و معلم استفاده می‌کردند. اهداف اصلی اين پروژه شامل شخصی سازی يادگيری، بهره گيری از فناوری های سيار در آموزش، بالا بردن سطح توانايي خودرهبری در يادگيرندگان، افزايش عملکرد تحصيل دانش آموزان با بهره‌گيری از مواد ويديويي سفارشی و شاد نمودن محيط مدرسه اعلام شد. تحت پروژه يادگيری سيار، پروژه ديگری نيز در سطح آموزش عالی در کره جنوبی به اجرا گذاشته شد. در اين پروژه که يو- کامپوس نام داشت 64 دانشگاه مشارکت داشتند. سرويس شناسه سيار، کتابخانه سيار، برقراری خدمات مديريتی، اجتماعی و خصوصی برای دانشجويان از جمله مواردی بودند که مورد توجه کنسرسيوم دانشگاه سيار کره جنوبی قرار گرفت. در حال حاضر در بيش از 20 دانشگاه کره جنوبی خدمات يادگيری سيار فراهم شده است، که از جمله آن‌ها می توان به دانشگاه های يونسی و دنگسو اشاره نمود. در زمينه يادگيری غير رسمی در کره جنوبی نيز، تحت پروژه يادگيری سيار برنامه های متنوعی تعريف و اجرا شده است. دی‌کيو: ارايه خدمات آموزشی سيار از طريق پی. دی ای، مگااستادی و کره ای.دی.يو: ارايه کنفرانس‌های ويديويي با استفاده از پی. ام. پی و موبايل

تلکام: يادگيری مادام العمر با دستگاه های سيار از جمله اين برنامه‌ها هستند

يادگيری سيار

خيلی وقت بود که به خاطر موضوع پايان نامه به مسايل مختلفی فکر می کردم و هر بار در بين تفکرات و مطالعاتم تصميم می گرفتم عنوان پايان نامه را مطلبی نزديک به پژوهش های خودم انتخاب کنم. انديشه استاد سيد مصطفی شريف و تأثير آن در من باعث می شد که هميشه به فکر اين باشم که موضوع پايان نامه خود را به نحوی انتخاب کنم که کاربردی و در عين حال جديد باشد. ابتدا به ذهنم رسيد که به ارزشيابی دوره های يادگيری الکترونيکی در کشور بپردازم. برای همين شروع به مطالعات دامنه داری برای تهيه يک ابزار ارزشيابی معتبر نمودم. سرانجام موفق شدم آزمونی حاوی 35 سئوال از يک پايان نامه در استراليا به دست آورم. اين پايان نامه به طور تخصصی به بررسی روايی اين آزمون پرداخته بود. ولی پس از مدتی از اين موضوع دلسرد شدم و تفکراتم را بر موضوعی جديد با عنوان يادگيری سيار متمرکز کردم. راستش اولين باری که واژه يادگيری سيار به گوشم خورد در سر کلاس دکتر رستگارپور در ترم اول فوق ليسانس بود. ايشان تنها به نام اين فناوری آموزشی جديد اشاره کردند ولی در من هيجان زيادی برای شناخت آن ايجاد گرديد. از آن پس مطالعه های دامنه داری را در زمينه يادگيری سيار انجام دادم که به اميد خدا نتايج آن ها را در قالب يک کتاب به طور مفصل منتشر خواهم کرد. پس از اين تصميم گرفتم که موضوع پايان نامه خود را در ارتباط با يادگيری سيار انتخاب کنم . چون می خواستم در پايان نامه از روش تحقيق ترکيبی استفاده کنم با اين مشکل اساسی مواجه شدم که به راستی در زمينه يادگيری سيار از چه کسانی بايد سئوال نمود. هيچ دانشجو و يا دانش آموزی در کشور پيدا نمی شود که تجربه يادگيری سيار را به صورت رسمی داشته باشد و هيچ معلمی تاکنون در محيط يادگيری سيار آموزش خود را ارايه نکرده است. برای همين تنها جامعه آماری ممکن متخصصان فناوری های آموزشی بودند. اين باعث شد که من به فکر بيفتم نظر اين متخصصان را در زمينه اين فناوری آموزشی جديد در چهار حيطه کاربرپسندی، اثربخشی آموزش، بهره گيری از تسهيلات فناورانه و صرفه اقتصادی مورد مطالعه قرار دهم. هميشه پژوهش در زمينه موضوع های جديد کاری دشوار می باشد، زيرا اولاً جامعه آماری مشخصی برای مطالعه وجود ندارد و ثانياً نبود متون فارسی خود چالشی بزرگ

محسوب می شود